Osmanlıda Edep ve Hürmet

Ahi Babaların erkân toplantılarında bir gelenek olarak her toplantının başında bunu okur ve ahiliğe kabul edilecekler sorgu-sual edilirdi. İşte ahilik esasları:

Ey ihvanlar, ey yoldaşlar, ey dostlar, yiğitlik yönelmektir. Ahilik başlamaktır ve de Ahi Babalık gerçeğe ulaşmaktır. Aslında üçü birdir, ayrılık gayrılık yok! Şöyle biline ki Ahilikte miras yürümez, babanın kazandığı oğula geçmez ve de herkesin kazanması kanundur. Ama kazanmak kolay, tutmak çetin… Yüz yıl çabaladın, kazandın, bir gün şaştın, yaramazı işledin, gitti gider.

Ahiliğin açığı dörttür.

1. Eli
2. Yüzü
3. Gönlü
4. Sofrası

Ahiliğin kapalısı üçtür.

1. Gözü
2. Beli
3. Dili

Gözü kapalılıktan murat nedir?

Kimsenin suçunu ayıbını görmemektir.

EKMEK YEMENİN 12 EDEBİ

Ekmek yemekte kaç edep vardır? On iki…

1. Oturdukta sağ dizi dikip sol dizi altına ala.
2. Lokmayı önce sağ avurduyla çiğneye.
3. Küçük lokma ağızlaya.
4. İki elini yağlatmaya.
5. Ağzından akıtmaya.
6. Yere dökmeye.
7. Ağzı dolu iken konuşmaya.
8. Kimsenin lokmasına bakmaya.
9. Başını kaşımaya.
10. Sözü kısa söyleye ve de hiç gülmeye.
11. Yemeğin iyisini konuğa bıraka.
12. Yemekten sonra elini yıkaya.

Söz söylemenin dört edebi vardır.

Sert söylemeye ki ağzından tükürük saçmaya.

Bir kişiyle söyleşirken başka yere bakmaya.

“Sen-ben” demeye.“Siz-biz” diye.

Elini kolunu sallamaya.

ŞEY SATIN ALMANIN EDEBİ

Bir şey satın almanın üç edebi vardır.

1. Yumuşak söyleye.
2. Tadına az baka.
3. Aldığını geri vermeye.

BEYLERİN (BÜYÜKLERİN) YANINA GİTMENİN EDEBİ

Beylerin (büyüklerin) yanına varmanın beş edebi vardır

1. Vakitsiz gitmeye.
2. Büyüklerin hepsine ayrıca ayrıca selam vere.
3. Uzak otura.
4. Çok söylemeye.
5. Öğüt vermeye.

 AHİLERE VERİLEN ÖĞÜT

Ahi olacak bir yiğide ahi olmadan önce şöyle öğüt verilidi:

“Ey oğul! Saygılı ol ki saygı göresin!.. Sözün dolusunu söyle ki dinletebilesin!

Bundan böyle sana şarap içmek, kemik ataraktan kumar oynamak yoktur.

Gammazlık, kasıntı, karalamak yoktur. Kıskanmayacaksın, kin tutmayacaksın, zulmetmeyeceksin!..

Yalan söylemek, sözden dönmek, namusa kötü bakmak gayet ayıptır ve de yoktur.

Ellerin günahını görmezden geleceksin.

Pintilik yoktur, hele hırsızlığı akla getirmek bile yoktur.

Kuşanacağın kuşağın onurunu bil! Kılıç erliğine soyunmaktasın. “Ali’den üstün yiğit ve Zülfikâr’dan üstün kılıç olmaz” denilmiştir. Çabala ki bu basamaklara yanaşabilesin!”