Osmanlı Devleti, büyüyüp genişledikçe daha fazla askere ihtiyaç duyuyor ve gittikçe merkezîleşiyordu. Bunun üzerine daha önceki Türk devletlerinde görülen gulam usulü geliştirilerek devşirme sistemi oluşturuldu. Yeniçeriler Osmanlı ordusundaki oranları az..
Osmanlı Devleti, büyüyüp genişledikçe daha fazla askere ihtiyaç duyuyor ve gittikçe merkezîleşiyordu. Bunun üzerine daha önceki Türk devletlerinde görülen gulam usulü geliştirilerek devşirme sistemi oluşturuldu.
Yeniçeriler Osmanlı ordusundaki oranları az olmasına rağmen düşmana karşı oldukça etkili olmuşlardı. Küçük yaştan itibaren aldıkları profesyonel eğitim sayesinde, savaş meydanlarını kasıp kavuran askerî makineler haline gelmişlerdi. Savaş meydanlarındaki etkinliklerini, zaman zaman yönetim üzerinde de hissettirmiş, padişah değiştirecek kadar siyasi güce kavuşmuşlardı.
Yeniçeri Ocağı Nasıl Kuruldu?
I.Murad devrinde Fakih Mevlana Kara Rüstem ile Çandarlı Hayreddin, Hristiyan esirlerden merkezî bir ordu için faydalanılmasını düşündüler. Bu fikir padişaha iletildi ve padişah ; “Eğer Cenab-ı Hakkın emri ise şimdiden sonra alına” diyerek ferman etti. Akıncı beylerine ferman iletildi ve Hristiyan esirlerin beşte birinin padişah için alınması emredildi. Buna pençik usulü denildi. Vezir Çandarlı Hayreddin; “Bunları Türk üzere verelim, hem Müslüman olsunlar, hem Türkçe öğrensinler, yeniçeri (yeniasker) olsunlar” dedi. Alimler de bunların başarıları için dualar ettiler[1]. Böylece yeniçeri ocağı kurulmuş ve bu ordu Avrupa’nın ilk daimi ordusu sayılmıştır.
Devşirme Sistemi Nasıl İşliyordu?
Kapıkulu ocağının ihtiyacı belirlenip, Divan-ı Hümayun’a iletilirdi. Buradan çıkacak karara göre ihtiyacın karşılanması sağlanırdı. Devşirme memurları olan Turnacıbaşılar ele geçirilen Hristiyan merkezine gider kırk haneden bir oğlan alırlardı. Turnacıbaşılar, “insan sarrafı” tabir edilen cinsten memurlardı. Bunlar insanların el ve ayaklarına ve gözlerinin içine bakarak karakter tespiti yaparlar, potansiyel gördükleri gençleri ocağa alırlardı.
Alınacak çocukların köyü, kazası, sancağı, baba ve ana adı, bağlı olduğu bölge sipahisinin ismi, doğum tarihi ve çocuğun eşgali gibi bilgiler defterlere kaydedilirdi. Bu defterlerin bir nüshası devşirme memurunda durur, diğeri merkeze yollanırdı. [2]
Yeniçeri ortalarının amblemleri
Devlet merkezine geldiklerinde sünnet edilirler, ve bir süre dinlendirildikten sonra yakışıklı olanlar saray hizmetine alınır, çok zeki olanlar devlet adamı olarak yetişmek üzere Enderun’a dahil edilirdi. Burada çok sıkı bir eğitimden geçerek sanat ve ilim öğrenirlerdi. Diğerleri ise Türk ailelere gönderilerek 3-5 yıl Türk ve İslam kültürünü öğrenirlerdi. Daha sonra buradan alınarak Acemi ocağı kışlasına yerleştirilir, 7-8 yıl askerî eğitim görürlerdi. Zamanı geldiğinde kapuya çıkma denilen usulle Yeniçeri ocağına kabul edilirlerdi [3]. Bunların da birkaç sanat alanında ustalaşmaları sağlanırdı.
Yeniçeri Ocağı içerisinde 196 orta bulunmaktaydı. Bunun 101 tanesi Cemaat, 61 tanesi Ağa bölükleri ve 34 tanesi de Sekban bölüklerine bağlıydı.
Ocağa Kimler Girebilirdi?
Ocağa Türk ve Müslüman çocukları alınmazdı. Çünkü bunlar köle olarak alınırdı ve İslam’a göre Müslümanlar’ın köle olması caiz değildi. Buna Bosna Müslümanları istisna teşkil etmiştir. Ayrıca Yahudiler de ocağa alınmazdı. Rus, Çingene ve Gürcüler de ocağa dahil edilmezlerdi.
8 ile 18 yaşları arasındaki çocuklar alınırdı. Ancak genellikle çok büyük olmamasına özen gösterilirdi.
Bir ailenin tek çocuğu olanlar alınmazdı. Terbiyesiz olabileceği için ailesi ölmüş çocuklar alınmazdı. Çok uzun boylu olanlar aptal olabileceği için, çok kısa olanlar da fitneci bir yapıya sahip olabilecekleri için alınmazlardı. Fiziğin düzgün olmasına dikkat edilirdi. Asil soylu ve güçlü yapılı çocuklar tercih edilirdi. Ayrıca bir sürekli hastalığı ve sakatlığı olanlar da alınmazlardı.
